رقابت سخت کالاهای ایرانی با خارجی
درحال حاضر مشکل واقعی تجارت خارجی ایران در رقابتی نبودن بازار تولید است لذا با وجود ارزان بودن انرژی‌هایی مانند آب و برق یا دستمزد پایین کارگران در ایران نسبت به سایر کشورها قیمت تمام‌شده کالا در داخل کشور بالا است!
تنوع کالاهای تولیدشده در ایران به منظور رقابت‌پذیری با بازارهای خارجی بسیار کم است. متأسفانه در بسیاری از کالاها ما توان رقابت نداشته و یا به دلیل کم توجهی و روی آوردن به خام فروشی به راحتی از کنار آن می‌گذریم.
نکته مهم در این موضوع آن است که ایران باید هم تنوع در مقاصد صادراتی و هم تنوع در کالاهای صادراتی را هدف گرفته و در رسیدن به آن مطالعات آمایش سرمایه‌گذاری صنعتی را ملاک قرار دهد.
در دهه‌های اخیر، فروش مواد خام و نیمه‌خام همواره در اولویت بوده است. نبود فناوری مدرن و صنعت نوین عامل خام فروشی برخی از محصولات داخلی است لذا از گذشته تاکنون فکری برای توسعه زیرساخت‌های نوین و تبدیل مواد خام به محصول نهایی در ایران نشده است.
بر این اساس مقصد نهایی صنایع، باید افزایش کیفیت و پیچیدگی در مقاصد و کالاها، رقابت‌پذیری و ارزش‌افزوده بالا باشد. علاوه بر تنوع در کالاهای صادراتی، کیفیت کالاها نیز حائزاهمیت است لذا در صادرات، دو مفهوم تداوم کمی و عدم وقفه‌های پیاپی در صادرات و دیگری، تداوم کیفیت سبب حفظ بازار در میان رقبا و تثبیت صادرات می‌شود.
در شرایط فعلی اقتصاد ایران که هم‌زمان با رکود، بیکاری و ظرفیت‌های تولید بلااستفاده مواجه است، طرح‌ریزی برنامه‌ای که بتوان با آن حداکثر ارزش‌افزوده را بر کالاها ایجاد کرد، در میان‌مدت مانع واردات مواداولیه و واسطه‌ای و کاهش ارزبری و در بلندمدت سبب ایجاد مزیت در صادرات کالاها خواهد شد.
البته موانعی نیز وجود دارد که سبب می‌شود تا هزینه صادرات بالا رفته و تجار ترجیح دهند به مرور صادرات خود را کم کنند. هزینه عوامل تولید بسیار افزایش یافته است لذا با توجه به نرخ استهلاک بالا، نرخ بهره نامتناسب با بازدهی و نیز قیمت‌گذاری‌های دستوری قیمت تمام شده تولید گران است.
هزینه کارگری در حال حاضر افزایش زیادی داشته است و از آن جا که در تحریم به سر می‌بریم لذا هزینه کالاهای وارداتی نیز برای تولید کننده ما گران تمام می‌شود. از طرف دیگر در این شرایط توسعه خط تولید و ایجاد صرفه‌های مقیاس از توان بنگاه خارج بوده و مانع از توسعه تولید آن‌ها می‌شود و لذا تمامی این عوامل دست به دست هم می‌دهد و در نتیجه امکان حضور پررنگ در بازارهای صادراتی را به دلیل کاهش کیفی و کمی تولید از صادرکنندگان ما سلب می‌کند.
عدم‌حمایت بانک‌ها از حوزه صادرات، نبود حمایت کافی صندوق ضمانت صادرات و وجود تعهدات ارزی یکی دیگر از موانع جدی بر سر راه صادرکنندگان است.
هر تلاش منتج به نتیجه برای جذب و رشد سرمایه‌گذاری خارجی، منوط به تسهیل‌گری و بهبود محیط کسب‌و‌کار و ضمانت امنیت برای سرمایه گذاری‌های انجام گرفته است. فعالان اقتصادی از سیاست‌های متناقض در حوزه ارزی خسته شده‌اند و درخواست آنان ثبات در سیاست‌گذاری‌ها و کمک به شکل‌گیری تجارت آزاد است.
فعالان حوزه تجارت خارجی باید واردات و صادرات را با همان بهای ارزی انجام دهند که در بازار فراهم است و تنها اثبات نمایند که ارز به کشور وارد شده و دیگر نرخ آن نباید مهم تلقی شود. کمبود کالای صادراتی رقابت‌پذیر، نبود زیر ساخت‌های مناسب برای صادرات و عدم هدف‌گذاری در تولید کالاهای صادراتی ازجمله مشکلات ایران در توسعه روابط تجاری با سایر کشورهاست. بیشترین اقلام صادراتی از ایران در حوزه تولیدات کشاورزی، مشتقات نفتی و پتروشیمی مانند شوینده‌ها، مشتقات معدنی مانند فولاد و میلگرد، مصالح ساختمانی مانند کاشی و سرامیک و… است و صادرکنندگان ایرانی سربار کالای تولیدی خود را صادر می‌کنند و باید اعتراف کرد هدف‌گذاری مشخصی برای تعیین کالای صادراتی وجود ندارد.
کشورهایی مانند هند، چین، روسیه، پاکستان، قزاقستان، ازبکستان، تاجیکستان و… بازار هدف صادراتی و وارداتی خراسان رضوی هستند. نکته اصلی اینجاست که کیفیت و بهای تمام‌شده تولیدات ایرانی باید قابل رقابت در بازارهای صادارتی باشد.
ثبت دیدگاه